Tác dụng của các bài tập đối với trẻ bị tăng động giảm chú ý
Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một dạng rối loạn phát triển thần kinh thường gặp ở trẻ nhỏ bên cạnh rối loạn phổ tự kỷ và rối loạn hành vi. Hội chứng này đặc trưng bởi tình trạng giảm khả năng tập trung, tăng sự hiếu động, bốc đồng, hấp tấp và tăng động quá mức.
Các triệu chứng tăng động giảm chú ý thường khởi phát sớm trước 6 tuổi với tỷ lệ cao hơn ở bé trai. Trẻ nhỏ mắc chứng bệnh này thường có khả năng tiếp thu chậm và kết quả học tập kém do không thể tập trung và không duy trì được sự tập trung trong một thời gian dài. Ngoài ra, hội chứng này còn khiến cho trẻ khó có thể kiểm soát được cảm xúc, tâm trạng nóng nảy và dễ tức giận.
Mặc dù là bệnh lý khá phổ biến nhưng đến nay, các chuyên gia vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân gây ra bệnh lý này. Cũng chính vì vậy mà điều trị bệnh còn nhiều thách thức và khó khăn. Do đó bên cạnh các phương pháp y tế, gia đình cần hỗ trợ để điều chỉnh hành vi và gia tăng sự tập trung cho bé. Trong đó, thực hiện các bài tập là biện pháp mang lại hiệu quả khá cao.
Các bài tập này có thể cải thiện khả năng tập trung, giúp trẻ phát triển tư duy và trí tuệ. Thông qua các bài tập đơn giản, trẻ có thể cải thiện sự tập trung khi học tập và chú ý lắng nghe lời dặn dò của bố mẹ, thầy cô. Ngoài ra, khi cùng trẻ thực hiện các bài tập này, mối liên hệ giữa bố mẹ và con cái cũng sẽ được củng cố. Từ đó giúp trẻ hình thành tính trách nhiệm và nâng cao lòng tự trọng của bản thân.
Ngoài các bài tập rèn luyện trí óc, mẹ cũng có thể cho trẻ thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng để kiểm soát chứng tăng động và học cách kiên nhẫn hơn. Các bài tập này còn có tác dụng rèn luyện thể chất, tăng chiều cao và giúp trẻ khỏe mạnh hơn.
Một số bài tập hỗ trợ dành riêng cho trẻ bị tăng động giảm chú ý (ADHD)
Khác với trẻ khỏe mạnh, trẻ em bị tăng động giảm chú ý thường có khả năng chú ý rất kém, tính tình hấp tấp, gia tăng quá mức các hoạt động thể chất, trẻ gần như không chịu ngồi yên và cử động tay chân liên tục. Đôi khi, trẻ còn có các hành vi thiếu thận trọng làm gia tăng nguy cơ chấn thương, tai nạn như băng qua đường nhưng không chú ý, chạy xe quá nhanh, leo cầu thang không cẩn thận,…
Để cải thiện các triệu chứng do tăng động giảm chú ý, phụ huynh có thể cho trẻ thực hiện một số bài tập như:
1. Bài tập đếm ngược từ 10 – 0
Bài tập đếm ngược từ 10 – 0 là bài tập khá đơn giản nhưng với trẻ bị tăng động giảm chú ý lại gây ra nhiều trở ngại. Trẻ có thể đọc vanh vách từ 0 – 10 nhưng sẽ gặp khá nhiều khó khăn và dễ lẫn lộn khi đếm ngược do khả năng tập trung rất kém. Đây là bài tập khá đơn giản, mẹ có thể yêu cầu trẻ thực hiện vào những khi rảnh rỗi.
Bài tập đếm ngược từ 10 – 0 giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung và ghi nhớ tốt
Ban đầu, trẻ có thể lúng túng nên bố mẹ có thể gợi ý khi trẻ mất nhiều thời gian nhưng không thể đếm ngược tiếp. Điều này sẽ giúp trẻ có động lực để hoàn thành bài tập. Nếu để quá lâu, trẻ sẽ mất bình tĩnh và từ chối hoàn thành bài tập được giao.
Trong trường hợp trẻ có khả năng tập trung quá kém, mẹ có thể đọc một dãy số bất kỳ (khoảng từ 3 – 4 con số) và yêu cầu trẻ đếm ngược lại. Bài tập này tuy khá đơn giản nhưng có thể rèn khả năng tư duy và giúp trẻ cải thiện khả năng tập trung, đồng thời chú ý hơn vào lời nói của người đối diện.
2. Bài tập nhận ra sự khác biệt giữa các bức tranh
Ngoài bài tập trên, mẹ cũng có thể cho trẻ bị tăng động giảm chú ý thực hiện bài tập nhận ra sự khác biệt giữa các bức tranh. Ban đầu, nên cho trẻ thực hành các với các bức tranh đơn giản để trẻ có thể dễ dàng nhận thấy sự khác biệt giữa các tranh vẽ. Điều này sẽ kích thích sự hứng thú khiến trẻ chăm chú và muốn tiếp tục trò chơi thay vì bỏ đi tìm kiếm các trò chơi hứng thú hơn.
Về sau, mẹ có thể tăng dần độ khó tùy theo độ tuổi của trẻ. Đối với bài tập nhận ra sự khác biệt giữa các bức tranh, trẻ sẽ hình thành thói quen chú ý đến những chi tiết nhỏ và kiên nhẫn hơn. Ngoài ra, thực hiện bài tập này thường xuyên cũng rèn cho trẻ tính nhanh nhạy và tăng khả năng tư duy.
3. Vẽ tranh và tô màu – Bài tập đơn giản tốt cho trẻ bị tăng động giảm chú ý
Đối với trẻ dưới 10 tuổi, các bài tập vẽ tranh và tô màu cũng có thể cải thiện các triệu chứng của bệnh tăng động giảm chú ý rõ rệt. Khi vẽ tranh, trẻ sẽ tăng khả năng tưởng tượng vả buộc phải nhớ lại những chi tiết nhỏ ở con vật, cây cối,… để có thể thực hiện bức tranh sinh động và chân thực nhất. Mẹ cũng có thể yêu cầu bé vẽ tranh về những thành viên trong gia đình để trẻ rèn khả năng quan sát và tập ghi nhớ những chi tiết nhỏ.
Ngoài các bài tập vẽ tranh, mẹ cũng có thể cho trẻ tô màu theo các bức hình đã được vẽ sẵn. Ban đầu, nên cho trẻ tự tô màu theo ý thích để phát huy khả năng sáng tạo. Thông qua những bài tập này, gia đình cũng có thể phát hiện được thế mạnh và năng khiếu của bé. Từ đó có hướng giáo dục phù hợp thay vì giáo dục theo phương pháp truyền thống.
Bố mẹ cũng có thể cho trẻ vẽ tranh và tô màu để tăng tính sáng tạo, đồng thời cải thiện khả năng tập trung và tính kiên nhẫn
Bên cạnh đó, thỉnh thoảng mẹ nên cho trẻ tô màu theo mẫu. Với bài tập này, trẻ sẽ rèn luyện được khả năng tập trung và ghi nhớ. Thực tế, việc vẽ tranh và tô màu ít tạo ra hứng thú đối với trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý. Do đó, gia đình có thể tăng cảm hứng cho bé bằng cách thực hiện cùng với trẻ. Sau đó, sử dụng tranh để trang trí phòng ngủ, căn bếp, phòng khách,… để tạo cho trẻ sự hứng thú khi tham gia bài tập này.
4. Bài tập ghi nhớ với các thẻ bài
Với trẻ dưới 10 tuổi, gia đình cũng có thể cho trẻ thực hiện bài tập ghi nhớ với thẻ bài. Nên lựa chọn thẻ bài có màu sắc sặc sỡ với hình dáng đơn giản như các loại rau, củ, quả, con vật,… để trẻ dễ ghi nhớ. Ban đâu, sử dụng khoảng 2 – 3 lá cho trẻ xem nội dung, sau đó úp tất cả các thẻ bài và yêu cầu trẻ đọc tên của thẻ bài xem có chính xác hay không.
Bài tập ghi nhớ các thẻ bài sẽ rèn cho trẻ khả năng tập trung và gia tăng trí nhớ. Khi thực hiện bài tập này, mẹ nên có phần thưởng để trẻ cảm thấy hào hứng khi thực hiện. Ngoài ra, mẹ có thể cho trẻ thi cùng với anh chị em trong nhà hoặc những người thân khác. Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy thích thú và hào hứng khi thực hiện bài tập.
5. Trò chơi úp cốc giấu vật
Úp cốc giấu vật không chỉ là trò chơi kích thích khả năng ghi nhớ và tư duy mà còn là bài tập hỗ trợ cho trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Trò chơi này được thực hiện bằng cách đặt vật bên trong ly (nên chọn ly bằng nhựa có màu để trẻ không nhìn thấy vật ở bên trong). Đặt vật ở bên trong và bắt đầu di chuyển cốc, sau đó dừng lại và hỏi trẻ vật nằm ở cốc bên trái hay bên phải.
Trò chơi úp ly cũng là bài tập rèn khả năng ghi nhớ và tập trung tốt cho trẻ bị tăng động giảm chú ý
Khi mới bắt đầu trò chơi, bố mẹ nên di chuyển cốc chậm để trẻ dễ dàng quan sát. Sau đó có thể tăng tốc độ và số lượng cốc để thu hút sự chú ý và tập trung của bé. Thực hiện bài tập bày mỗi ngày giúp trẻ rèn khả năng chú ý, phản xa mắt và có khả năng ghi nhớ tốt hơn.
6. Sao chép hình ảnh
Đối với trẻ có khả năng hội họa, ngoài vẽ tranh và tô màu, bố mẹ cũng có thể cho trẻ thực hiện bài tập sao chép hình ảnh đã có sẵn. Nên bắt đầu cho trẻ vẽ lại các bức tranh đơn giản như tranh hình trái cây, rau củ, các con vật, hình tròn, hình tam giác,… Sau đó, có thể tăng mức độ khó của hình.
Sao chép hình ảnh là bài tập hỗ trợ rất tốt cho trẻ bị rối loạn tăng động giảm chú ý. Khi thực hiện bài tập này, khả năng ghi nhớ của trẻ sẽ được cải thiện đáng kể. Ngoài ra, trẻ cũng sẽ chú ý hơn đến những chi tiết và rèn luyện được tính kiên nhẫn.
7. Các bài tập thể dục đơn giản
Ngoài các bài tập rèn luyện trí nhớ, tư duy và khả năng tập trung, mẹ cũng nên cho bé thực hiện các bài tập thể dục đơn giản. Khi tập, cả gia đình nên thực hành cùngvới trẻ để tạo không khí vui vẻ, kích thích sự hào hứng và thích thú. Tùy theo độ tuổi của trẻ, bố mẹ cần lựa chọn bài tập phù hợp để trẻ có thể dễ dàng chú ý, ghi nhớ và thực hành.
Mẹ nên cùng trẻ thực hành các bài tập thể dục để cải thiện sức khỏe thể chất và rèn luyện khả năng tập trung
Các bài tập thể dục này không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn giúp trẻ rèn khả năng tập trung và ghi nhớ tốt hơn. Đối với trẻ lớn, gia đình có thể tập yoga hoặc bơi lội cùng với trẻ. Yoga đã được chứng minh có thể giải tỏa căng thẳng và giúp trẻ học cách kiểm soát những cảm xúc tiêu cực.
Một số lưu ý khi thực hiện bài tập cho trẻ tăng động giảm chú ý
Bệnh tăng động giảm chú ý (ADHD) là một dạng rối loạn phát triển thần kinh với triệu chứng khởi phát sớm. Phần lớn những trường hợp mắc bệnh đều phải sống chung với bệnh trong suốt cả đời.
Ở giai đoạn trưởng thành, ADHD cũng ảnh hưởng đáng kể đến nghề nghiệp, các mối quan hệ, tài chính và những khía cạnh khác của cuộc sống. Do đó, việc kiểm soát sớm chứng bệnh này sẽ giúp trẻ có các kỹ năng cần thiết để phục vụ cho cuộc sống sau này. Trong đó, thực hiện các bài tập là biện pháp hỗ trợ không kém phần quan trọng bên cạnh trị liệu tâm lý và sử dụng thuốc.
Khi cho trẻ thực hành các bài tập hỗ trợ, gia đình cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Cần dựa vào độ tuổi và khả năng của bé để lựa chọn bài tập phù hợp. Tốt nhất, gia đình nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn bài thuốc thích hợp nhất với tình trạng của trẻ.
- Trẻ bị tăng động giảm chú ý rất khó để tập trung và duy trì sự tập trung lâu dài. Do đó khi thực hiện những bài tập này, trẻ có thể bỏ dở giữa chừng. Thay vì trách phạt, phụ huynh cần nghiêm khắc chỉ ra lỗi của trẻ với các câu nói ngắn gọn, súc tích và dễ hiểu. Trẻ mắc chứng bệnh này gần như không chú tâm đến lời nói của người khác, đặc biệt là với những câu quá dài và chứa nhiều từ ngữ khó hiểu.
- Tạo sự hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ thực hành bài tập cùng với những người thân trong gia đình, dành cho trẻ lời khen và quà tặng sau khi hoàn thành bài tập.
- Đôi khi trẻ có thể chạy nhảy lung tung khi thực hành các bài tập như vẽ tranh, tô màu,… Đây là phản ứng rất thường gặp ở trẻ bị tăng động giảm chú ý. Đối với tình trạng này, mẹ nên nhắc nhở và yêu cầu trẻ trở lại bàn. Nếu trẻ không hợp tác, nên chấm dứt bài tập và thay đổi các bài tập thú vị hơn vào ngày hôm sau nhằm thu hút trẻ.
- Các bài tập hỗ trợ có thể cải thiện khả năng tập trung, ghi nhớ và tính sáng tạo của trẻ. Tuy nhiên để đạt hiêu quả tốt, gia đình cần cho trẻ thực hành các bài tập này thường xuyên bên cạnh sử dụng thuốc và trị liệu tâm lý.
- Bên cạnh các bài tập, gia đình cũng cần xây dựng cho trẻ chế độ dinh dưỡng hợp lý và thay đổi cách giáo dục để rèn cho trẻ các thói quen tốt, đồng thời giảm thiểu những hành vi và cảm xúc không mong đợi.
Trên đây là những bài tập hỗ trợ cho trẻ bị tăng động giảm chú ý (ADHD). Ngoài những bài tập này, gia đình cũng có thể cho trẻ thực hiện thêm một số bài tập khác theo hướng dẫn của chuyên gia để rèn luyện các kỹ năng cần thiết.