Quận Cao Bình ngày trước có đôi vợ chồng nhà nọ, tuổi cũng đã già mà lại chưa có mụn con nào. Gia đình nhà này rất nghèo, thường phải leo lên rừng để mà chặt củi, rồi đem đi đổi lấy gạo để mà nuôi hai thân già. Tuy nghèo nhưng họ lại rất hay giúp đỡ mọi người xung quanh, như là giúp họ khơi cống hay đắp đường, hoặc là giúp đỡ những người già kẻ yếu gặp khó khăn mà chẳng bao giờ nề hà chuyện chi.
Bởi vì thấy hai vợ chồng họ ăn ở hiền lành nên Ngọc Hoàng thương tình phái thái tử của mình đầu thai xuống để làm con họ. Kể từ ngày ấy thì người vợ bỗng nhiên có bầu, tuy nhiên thì thời gian mang thai đã kéo dài mấy năm liền mà chẳng thấy có dấu hiệu sinh nở. Đúng lúc ấy thì người chồng đột nhiên đổ bệnh sau đó qua đời. Rất lâu sau đó thì người vợ mới trở dạ, hạ sinh được một đứa bé trai kháu khỉnh, đáng yêu.
Truyện cổ tích việt nam: Thạch Sanh Lý Thông
Khi đứa bé đã lớn khôn thì người mẹ lúc này cũng từ giã cõi hồng trần mà về thế giới bên kia với chồng mình. Còn nó thì phải sống côi sống cút ở trong túp lều rách nát dựng ngay dưới gốc đa. Tất cả mọi người đều quen gọi là Thạch Sanh. Tài sản của Thạch Sanh cũng chỉ có duy nhất cái lưỡi búa mà người cha quá cố để lại cho, ngày ngày lại tiếp tục công việc lên rừng đốn củi đem về đổi lấy gạo ăn. Đến ngày Thạch Sanh biết sử dụng búa thì Ngọc Hoàng lập tức sai thiên thần xuống để dạy cho đủ thứ võ nghệ cùng rất nhiều những phép thần thông khác.
Một ngày nọ có người làm hàng rượu là Lý Thông vô tình đi ngang qua và ngồi xuống nghỉ ngơi ở dưới gốc đa. Cũng vừa lúc ấy hắn trông thấy Thạch Sanh từ trong rừng trở về, trên vai gánh một gánh củi rất lớn, hắn liền nghĩ thầm trong bụng: “Trông tướng người này khỏe hơn voi. Nếu như kéo nó về ở chung với ta chắc chắn được rất nhiều lợi đây”.
Nghĩ là vậy nên Lý Thông liền lân la tới gạ chuyện làm quen, sau đó thì gạ gẫm Thạch Sanh cùng mình kết thành anh em. Khi thấy có một người lạ lại ân cần, săn sóc cho mình như vậy thì Thạch Sanh rất cảm động, vì vậy cũng vui vẻ mà nhận lời kết nghĩa anh em với Lý Thông. Sau đó thì chàng liền từ giã túp lều rách dưới gốc cây đa mà đến nhà họ Lý chung sống. Nhà họ Lý này chuyên môn làm nghề cất rượu. Khi Thạch Sanh tới thì mẹ con nhà hắn quả nhiên là có được một người đỡ đần vô cùng tốt.
Lúc bấy giờ ở vùng này có con Chằn tinh vô cùng hung dữ, nó có được rất nhiều những phép biến hóa rất kỳ lạ, chuyên môn bắt người để mà ăn thịt. Đã không ít lần quan quân của triều đình tới tìm cách tiêu diệt nhưng đều thất bại trở về. Sau cùng không còn cách nào khác nên đành phải thương lượng, xây cho nó cái miếu thờ, hằng năm còn phải dâng cho nó một người, có như vậy nó mới không đi phá phách khắp nơi nữa.
Không may là năm ấy lại đến lượt của Lý Thông phải đi nộp mình cho Chằn tinh. Khi nghe được tin ấy thì Lý Thông cảm thấy vô cùng hốt hoảng và lo sợ, tuy nhiên, rất nhanh sau đó hai mẹ con nhà hắn đã nghĩ ra được một mưu kế rất hay là lừa cho chàng Thạch Sanh phải đi nộp mạng mà chết thay cho mình. Bọn họ thầm nghĩ: “Hắn ta không cha không mẹ, cũng chỉ vừa mới tới nơi này vẫn còn lạ nước lạ cái, việc này chắc có thể trót lọt được”.
Ngay buổi chiều ngày hôm ấy thì Lý Thông đã chờ chực sẵn, đợi cho tới khi Thạch Sanh đi lấy củi trở về thì liền đem một mâm đầy rượu và thịt dọn lên mời ăn, sau đó mới bảo chàng:
– Đêm nay là đến lượt của anh phải tới miếu thờ canh giữ, nhưng mẻ rượu ở nhà lại đang cất giở, giờ em hãy chịu khó mà thay anh tới canh miếu thờ một đêm, khi trời sáng thì lại trở về.
Đương nhiên Thạch Sanh chẳng chút nghi ngờ nào với lời nói của Lý Thông, vì vậy đồng ý đi thay ngay.
Khi trời nửa đêm, lúc Thạch Sanh vừa lim dim mắt định ngủ thì bỗng nhiên Chằn tinh từ phía sau miếu thờ hiện ra, nó giơ vuốt, nhe nanh định sẽ vồ lấy chàng mà ăn tươi nuốt sống. Nhưng mà Thạch Sanh lại nhanh nhẹn tránh thoát, tay cầm lấy búa của mình mà đánh lại.
Con Chằn tinh này dùng đủ loại phép thuật, cứ thoắt ẩn rồi lại thoắt hiện liên tục. Nhưng chàng Thạch Sanh của chúng ta cũng không hề nao núng chút nào, chàng bình tĩnh giở ra các phép tấn công mà mình biết, liên tiếp đáp trả Chằn tinh. Chẳng mất bao lâu thì Chằn tinh đã bị lưỡi búa của Thạch Sanh xả ra làm hai nửa. Nó hiện nguyên hình một con trăn khổng lồ. Thạch Sanh vội vàng chặt lấy đầu của nó, nhặt bộ cung tên vàng của nó để lại và xách trở về nhà.
Vào khoảng canh ba đêm hôm ấy, lúc mà mẹ con nhà Lý Thông còn đang ngủ say thì bỗng nhiên lại nghe thấy tiếng gọi cửa của Thạch Sanh, cứ ngỡ đó là oan hồn chàng hiện về nên ba hồn bảy vía của họ đều bay hết lên mây, vội vàng dập đầu mà lạy lấy lạy để. Nhưng khi Thạch Sanh đã vào trong nhà, đem câu chuyện mình giết Chằn tinh kể lại thì mẹ con Lý Thông mới hoàn hồn. Tuy nhiên thì Lý Thông lại nảy ra kế khác để lừa bịp chàng. Hắn nói với Thạch Sanh rằng:
– Trời ơi! Con chăn đó là thú nuôi mà nhà vua nuôi bấy lâu. Giờ em lại đem nó giết đi, nếu như vua biết thì sao thoát khỏi được tội chết đây. Thôi, hiện giờ trời con chưa sáng hẳn, em nhân cơ hội này mà chạy trốn ngay đi. Ở đây có chuyện gì thì cứ mặc anh, anh sẽ đem lo liệu cả!
Nghe Lý Thông nói như vậy thì Thạch Sanh vô cùng kinh hoảng, chàng vội vã nói lời từ giã với mẹ con nhà Lý Thông để ra đi. Cũng chẳng còn chỗ nào để đi, chàng đành phải trở về túp lều cũ rách dưới gốc đa ngày nào của mình, và lại ngày ngày lên rừng chặt củi đổi lấy gạo mà nuôi thân.
Lại nói về Lý Thông, đợi cho Thạch Sanh đi xa, hắn liền vác theo đầu Chằn tinh đem vào trong kinh thành và tâu với nhà vua rằng mình đã giết được yêu quái, trừ hại cho dân. Nhà vua thấy thế thì hết lời khen ngợi, sau đó lại phong hào cho hắn làm đô đốc, được hưởng vinh hoa, phú quý.
Cùng thời điểm ấy, con gái của nhà vua cũng vừa đến tuổi cập kê. Tuy nhiên thì nàng công chúa của chúng ta vẫn chưa tìm được người nào thực sự xứng đáng với mình cả. Mấy tên hoàng tử của những nước láng giềng cũng nhiều lần sai sứ mang lễ sang nước ta để hỏi cưới công chúa, tuy nhiên thì chẳng một người nào lọt vào mắt xanh của nàng cả.
Cuối cùng thì nhà vua đành phải tổ chức hội lớn để cho tất cả những hoàng tử của các nước, cùng với tất cả thanh niên trai tráng trong thiên hạ về đây tụ hội, sau đó để cho nàng công chúa ném tú cầu từ phía trên lầu cao xuống. Nếu như người nào có thể lấy được tú cầu đó thì sẽ được phép lấy công chúa làm vợ.
Tuy nhiên, trong ngày hội ấy, lúc công chúa định ném tú cầu thì đột nhiên xuất hiện một con Đại bàng đang bay ngang qua. Nó vốn là một con yêu tinh trên đỉnh núi, cũng có không ít những phép thần thông quỷ dị. Khi trông thấy trên lầu cao có nàng công chúa xinh đẹp thì nó lập lức sải cánh bay tới cắp nàng đi luôn.
Khi ấy Thạch Sanh đương lúc ngồi ở dưới gốc đa. Vô tình trông thấy con Đại bàng kia bay ngang qua, dưới chân nó còn đương quắp người, tiện cung tên bên cạnh, chàng liền đưa lên bắn nó một phát. Đại bàng bị trúng mũi tên ấy vào ngay cánh, vì đau quá nên nó phải hạ xuống để mà nhổ mũi tên kia đi, tuy rất đau nhưng nó vẫn cố cắn răng mà tha nàng công chúa trở về hang của mình. Thạch Sanh cũng lần theo những vết máu của nó mà tìm đến được nơi trú ẩn của quái vật kia.
Trông thấy con gái của mình bị yêu quái bắt đi thì nhà vua vô cùng đau đớn, vội vàng hạ lệnh cho đô đốc mới nhậm chức là Lý Thông phải đi tìm công chúa cho bằng được, còn hứa nếu hắn tìm được sẽ gả công chúa cho hắn, sau đó cũng sẽ đem ngôi vị truyền lại.
Lý Thông nhận mệnh vừa mừng lại vừa lo, hắn chẳng biết phải tính toán sao cho ổn thỏa mọi chuyện. Sau cùng thì hắn lại nghĩ tới Thạch Sanh, người em cùng kết nghĩa của mình, hắn nghĩ cũng chỉ có chàng thì mới có thể nghĩ được ra cách để mà gỡ thế bí bây giờ của mình. Bởi vậy nên hắn lệnh cho một toán lính đi dò la tin tức tìm người ở khắp nơi. Không chỉ thế, hắn còn sai nhân dân khắp nơi mở hội xướng trong vòng mười ngày để mà nghe ngóng xem có tin tức gì của Thạch Sanh hay không. Nhưng mà thời gian hội hát xướng cũng trôi qua được tám chín ngày rồi mà vẫn chẳng có chút thông tin mới mẻ nào cả. Đến tận ngày thứ mười thì hắn mới tìm được Thạch Sanh đang lẫn trong đám người tới xem hội.
Khi Lý Thông nhắc tới chuyện muốn tìm được công chúa thì Thạch Sanh cũng thật thà mà kể lại toàn bộ câu chuyện kể từ khi mình bắn được Đại bàng cho hắn nghe. Thấy vậy thì Lý Thông vô cùng mừng rỡ, hắn lập tức bảo chàng dẫn mình cùng quân lính tới đến hang đá để tìm cách cứu công chúa, lập công với nhà vua.
Khi đến sát bên cạnh hang đá, thấy cửa hang cứ ăn thông xuống tận sâu dưới đất thì không một người nào có gan mà xuống đó cả. Vì vậy Thạch Sanh lại tình nguyện xuống hang thám thính. Chàng đem dây thừng buộc ngang lưng, sau đó người bên trên cứ từ từ mà dòng dây xuống dưới hang.
Ngày ấy Đại bàng bị tên bắn bị thương nặng nên nằm liệt ở một nơi, nó bắt nàng công chúa xinh đẹp phải phục dịch mình đủ điều. Thạch Sanh khi đã xuống dưới đáy hang thì liền nấp vào xó kín, đợi cho đến lúc nàng công chúa đi ngang qua thì ra hiệu gọi nàng lại. Nàng công chúa thấy có một chàng trai lạ mặt liều chết tới cứu mình thì trong lòng vừa ngạc nhiên lại